Trong tâm lý của người Việt Nam, gửi tiết kiệm ngân hàng từ lâu được xem là phương án tài chính an toàn và khôn ngoan. Cứ mỗi tháng để dành một ít, tích lũy qua năm tháng, rồi sẽ có một khoản kha khá để dùng khi cần. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế hiện đại, điều tưởng như "an toàn tuyệt đối" này lại có thể đang âm thầm bào mòn tài sản của bạn. Và nếu bạn không để ý đến lạm phát, lãi suất thực, và cơ hội đầu tư, bạn có thể đang đi lùi trong cuộc đua tài chính mà không hề hay biết.
1. Gửi tiết kiệm: An toàn nhưng không sinh lời cao
Gửi tiết kiệm ngân hàng là hình thức bạn đưa tiền của mình cho ngân hàng giữ và họ trả lại bạn một khoản lãi nhất định sau một thời gian. Đây là hình thức ít rủi ro, dễ thực hiện và phù hợp với người mới bắt đầu tích lũy tài sản.
Hiện nay (tính đến giữa năm 2025), mức lãi suất tiền gửi kỳ hạn 6 - 12 tháng của các ngân hàng phổ biến dao động khoảng 4% - 5,5%/năm. Với số tiền gửi 100 triệu đồng trong một năm, bạn có thể nhận lãi khoảng 4 – 5,5 triệu đồng. Nghe có vẻ ổn, đúng không?
Nhưng hãy khoan vội mừng, bởi bạn còn một kẻ thù vô hình khác: lạm phát.
2. Hiểu về lạm phát: Kẻ thù của tiền gửi
Lạm phát là hiện tượng giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng theo thời gian, khiến giá trị thực của đồng tiền giảm đi. Nói cách khác, cùng một số tiền, bạn sẽ mua được ít hàng hóa hơn trong tương lai.
Ví dụ đơn giản:
-
Năm 2020, một ly cà phê có giá 20.000đ.
-
Năm 2025, ly cà phê đó có thể đã tăng lên 30.000đ.
Với mức lạm phát trung bình ở Việt Nam khoảng 3% - 4% mỗi năm, nếu tiền của bạn chỉ sinh lời khoảng 4% từ gửi tiết kiệm thì gần như bạn đứng yên, hoặc thậm chí là âm nếu tính cả thuế và các chi phí cơ hội khác.
3. Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát
Nhiều người nhầm tưởng khi thấy ngân hàng quảng cáo lãi suất 6%/năm nghĩa là tiền sẽ tăng trưởng 6%. Nhưng thực tế, cái bạn cần quan tâm là lãi suất thực, tức mức tăng trưởng của tài sản sau khi loại trừ yếu tố lạm phát.
Ví dụ:
-
Lãi suất tiết kiệm: 5%/năm
-
Tỷ lệ lạm phát: 4%/năm
→ Lãi suất thực = 5% - 4% = 1%/năm
Điều này có nghĩa là giá trị thực của tiền bạn chỉ tăng 1%. Trong khi đó, nhiều loại tài sản khác có thể tăng giá nhanh hơn nhiều, như bất động sản, vàng, hay cổ phiếu.
4. Hiệu ứng "nghèo dần đi" khi gửi tiết kiệm
Cùng nhìn vào một ví dụ dài hạn:
Bạn gửi 500 triệu đồng vào ngân hàng với lãi suất cố định 5%/năm trong 10 năm. Không rút ra, không thêm vào.
-
Sau 10 năm, bạn có khoảng 814 triệu đồng.
-
Nhưng nếu lạm phát trung bình mỗi năm là 4%, thì giá trị thực của số tiền này chỉ còn tương đương với 546 triệu đồng ở thời điểm bắt đầu.
Bạn tưởng mình đã lãi 314 triệu, nhưng thực ra bạn chỉ "giữ" được giá trị tài sản và tăng lên rất ít, không bằng mức tăng chi phí sinh hoạt và giá cả thị trường.
5. Cơ hội bị đánh mất: Nếu chỉ gửi tiết kiệm
Mỗi khoản tiền bạn "giam" vào sổ tiết kiệm là một cơ hội bị đánh mất nếu bạn không cân nhắc đến các kênh đầu tư khác. Dưới đây là một vài lựa chọn:
Đầu tư cổ phiếu, ETF
-
Dù có rủi ro nhất định, nhưng lợi suất trung bình dài hạn của thị trường chứng khoán Việt Nam và thế giới thường từ 8% - 12%/năm.
-
Nhiều người bắt đầu với số vốn nhỏ, chỉ 1 - 2 triệu/tháng vẫn có thể tích lũy đáng kể nếu đầu tư kỷ luật.
Trái phiếu doanh nghiệp / trái phiếu chính phủ
-
Rủi ro thấp hơn cổ phiếu, lợi suất thường từ 6% - 9%/năm.
-
Phù hợp với người cần đầu tư ổn định, an toàn hơn tiết kiệm.
Vàng / Bất động sản
-
Là kênh trú ẩn tài sản khi lạm phát tăng cao.
-
Tuy nhiên cần vốn lớn và có hiểu biết để không bị mua sai thời điểm.
6. Vậy có nên bỏ hoàn toàn gửi tiết kiệm?
Câu trả lời là: KHÔNG.
Gửi tiết kiệm vẫn đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch tài chính cá nhân, nhưng bạn cần biết dùng đúng cách:
Khi nào nên gửi tiết kiệm?
-
Khi bạn cần tạo quỹ dự phòng khẩn cấp (3 – 6 tháng chi phí sinh hoạt)
-
Khi bạn chưa am hiểu đầu tư và cần thời gian học hỏi
-
Khi bạn muốn giữ một phần tài sản có tính thanh khoản cao, dễ rút tiền nhanh
Cách tối ưu gửi tiết kiệm:
-
Chia nhỏ kỳ hạn gửi (3 – 6 – 12 tháng) để linh hoạt
-
Canh các đợt ngân hàng ưu đãi lãi suất cao
-
Không để toàn bộ tiền nhàn rỗi trong sổ tiết kiệm, mà cần phân bổ hợp lý
7. Lời kết: Đừng để "an toàn giả tạo" khiến bạn mất cơ hội làm giàu
Trong thời đại mà giá cả tăng nhanh, công nghệ thay đổi liên tục và cơ hội đầu tư ngày càng nhiều, chỉ gửi tiết kiệm ngân hàng giống như bạn đứng yên trên chiếc thuyền trôi ngược dòng. Có thể bạn không chìm, nhưng bạn cũng sẽ không đến được đâu.
Sự giàu có không đến từ việc cất tiền một chỗ, mà đến từ việc biết dùng tiền làm việc cho mình. Gửi tiết kiệm vẫn quan trọng, nhưng hãy hiểu rõ giới hạn của nó, và đừng ngần ngại học hỏi, trải nghiệm các kênh đầu tư khác.
Bạn đang gửi bao nhiêu tiền trong ngân hàng?
Và bạn có chắc rằng nó đang giúp bạn tiến về phía trước – hay chỉ đứng yên mà thôi?
0 Comments